Michel Hensen
Berry kanaal
Canal de Berry branche Sud
Het Canal du Berry is een kanaal in de regio Centre-Val de Loire. Het in de eerste helft van de 19e eeuw gebouwde kanaal werd in 1955 door de bevoegde overheid buiten gebruik gesteld en de eigendom overgedragen aan de verschillende gemeenten langsheen het traject. Dit leidde er toe dat een aantal kanaalpanden drooggelegd werden voor een nieuwe bestemming of overwoekerd raakten, waardoor op vandaag nog slechts een beperkt deel bevaarbaar is.
Bij de openstelling voor de scheepvaart in 1840 bestond het kanaal uit drie deeltrajecten:
- Het noordwestelijke traject van Fontblisse via Bourges en Vierzon tot de monding in de gekanaliseerde Cher bij Noyers-sur-Cher - 142 km met 53 sluizen en 60 kilometer verder over de rivier de Cher. Dit gedeelte van het kanaal was het eerste klaar. Geopend in 1831.
- Het zuidelijke traject van Fontblisse via Saint-Amand-Montrond naar Montluçon - 69,8 kilometer met 26 sluizen. Dit werd in 1835 in gebruik genomen.
- Het noordoostelijke traject van Fontblisse naar Bannegon via Sancoins en verder naar het Canal latéral à la Loire bij Marseilles-lès-Aubigny - 49 kilometer en 18 sluizen. Dit gedeelte was in 1837 geopend.
Een gepland zuidoostelijk traject dat een verbinding naar de Allier zou maken werd nooit uitgevoerd.
Voor de 93 sluizen op het kanaal werd uit kostenbesparing bij de bouw geopteerd voor een breedte van slechts 2,70 m bij een lengte van 27,75 meter. In tegenstelling tot de meeste andere vandaag nog bestaande en bevaarbare kanalen werd het Canal du Berry niet opgenomen in het moderniseringsprogramma van Freycinet waardoor het nooit toegankelijk werd voor spitsen. Mede hierdoor heeft het kanaal zijn nut verloren omdat de gangbare Spitsen na 1900 niet opkonden.
Het kanaal zou in eerste instantie bestaan uit het kanaliseren van de rivier de Cher. Met sluizen in korte afsnijdingen en stuwen. Het zou van Montlucon de rivier volgen naar Saint-Aignan-sur-Cher.
In 1810 kwam er tijdens de bouw nog het verzoek om het kanaal door de stad Bourges te laten lopen. Hiervoor werd er 500.000 franken betaald. In 1811 is er onderzoek naar de mogelijkheid om het kanaal te verlengen en naar Nevers te laten lopen.
Na de val van het Franse rijk, stelde Joseph-Michel Dutens, de bouwer van het kanaal, om het kanaal naar Engels voorbeeld, maar voor schepen tot 2,5 meter breed te maken. Deze beperking was vooral een geld kwestie. Hierdoor zou het kanaal een stuk goedkoper uitgevoerd kunnen worden.
Uiteindelijk werd het een kanaal wat voor een gedeelte lateraal aan de Cher loopt. Maar bij Saint-Armand-montrond maakt het kanaal een bocht om naar het oosten te lopen. Bij Fontblisse is dan een splitsing van het kanaal, links gaat het kanaal langs de Auron opnieuw richting Cher bij Vierzon.
De andere kant van de splitsing is de verbinding geworden die de rivier Aubois volgt richting Loire. Ook dit stuk is vlak voor de Loire verdwenen. De verbinding met de Loire maakte het mogelijk om de vele andere kanalen van Frankrijk te bereiken.
Ten noorden van Montlucon
In het noorden van Montlucon eindigd het zuidelijke deel van het Berrykanaal. Langs de weg is de vorm van een kanaal nog zichtbaar in het landschap. Een rij bomen en enkele kade's zijn stille getuigen van het kanaal.
Het zichtbare einde van het kanaal.
Het kanaalprofiel is hier nog duidelijk zichtbaar.
Restant van een sluis
Van deze sluis is mij weinig bekend. Een deel waar de deuren zaten, is nog zichtbaar. De rest is gedempt.
Sluis Buissonnets
Sluis Perreguines
Sluis Chantemerle
Sluis Roussets
Sluis Rouéron
Op deze sluis is op 12 januari 1844 Gilbert Théodose Mitterrand geboren. Het zou later de grootvader van François Mitterrand worden. Hij was bekend als president van Frankrijk.
Bij het museum van het kanaal ligt dit schip
Magnette
Sluis Clavières
Sluis Nassigny
Brug bij Nassigny
Sluis Métairie Basse
Reconstructie van een brug vlakbij Vallon-en-Sully
Brug over een gedempt gedeelte van het kanaal
Kanaalbrug over de rivier de Queugne
Trapsluis bij de kanaalbrug Queugne
Sluis Grand Fond
Sluis Beuvron
Pont canal en sluis bij Tranchasse
Drevant
Brug les Basses Sablonnieres
Na de brug maakt het kanaal met een grote bocht een opvallende koerswijziging. Oorspronkelijk zou het kanaal als gekanaliseerde rivier de Cher volgen. Echter tijdens het begin van de bouw werd er een wijziging van het traject gemaakt, en het kanaal zou langs Bourges lopen. Vandaar de opvallend grote bocht bij St-Amand-Montrond om van de Cher naar de rivier de Auron te gaan.
Epanchoir vlakbij Le Breuil
Om bij de vallei van de Auron te komen, werd van St-Amand-Montrond het kanaal langs de rivier de Marmande gegraven. Deze rivier word in het bos van Tronçais in het meer van Pirot opgevangen. Vanuit het stuwmeer werd het kanaal richting St-Amand-Montrond gevoed.
Sluis de la Vallée
Sluis Gateau
Boutillon
Bruggetje over de rivier de Marmande
Sluis Boutillon
SLuis de la Prée
Sluis les Pinerons
Sluis les Pinerons
Sluis les Éveillés
Sluis de la Croix Blanche
Sluis Laugère
Bij de haven van Laugère staat nog deze oude roestige kraan. Als stille getuige van alle scheepvaart wat hier langs kwam, of hier met deze kraan geladen of gelost werd.
Laugère
Het kanaal loopt verder langs Vernais en komt uiteindelijk bij Fontblisse. Daar loopt links het vervolg van het kanaal langs de Auron weer naar Bourges en uiteindelijk weer bij de Cher.
Rechtdoor loopt het kanaal naar de vallei van de Loire.