Het Maas-Waalkanaal is samen met het Kanaal Wessem Nederweert gebouwd als onderdeel van de Maasverbeteringwerken.
Het kanaal verbindt de Maas met de Waal. Het kanaal is ongeveer 13,5 kilometer lang en ligt in de provincie Gelderland, vlakbij Nijmegen. Het loopt van sluizencomplex Weurt, ten westen van Nijmegen naar het zuiden en eindigt in Heumen. De route per water van Heumen naar Nijmegen wordt er met ongeveer 100 kilometer door verkort.
De bouw van het kanaal was onderdeel van de Maasverbeteringswerken van de jaren 20 van de vorige eeuw. Het kanaal werd onder leiding van Ludolph Reinier Wentholt gebouwd, en Konining Wilhelmina opende het kanaal in 1927.
Het bouwen van het kanaal had grote invloed op de dorpen Heumen en Neerbosch. In de jaren 70 werd er besloten om het kanaal te verbreden. Een nieuwe sluis bij Weurt werd gebouwd. Bij sluis Heumen die normaal open staat moest alle scheepvaart als éénrichtingsverkeer door de sluis. De bouw van een nieuwe schuif verbeterd de situatie. De sluis en schuif gaan dicht op het moment dat de waterstand van de Maas omhoog gaat door hoogwater, of in het uitzonderlijke geval van grondijs bij de stuw van Grave de waterstand omlaag gaat. Bij het ongeluk met de tanker Maria Valentin die door de stuw van Grave voer. is uiteindelijk de sluis van Heumen gesloten om het water van het kanaal niet verder te laten wegstromen. Het doorbreken van de stuw van Grave had een groot gevolg voor de waterstand tussen Sambeek en Grave.
De sluis en keerschuif van Heumen beschermen het Maas Waalkanaal in tijden dat de Maas veel water afvoert.