Een oploopverbod is het niet toestaan om als schip een ander schip voor het eigen schip voorbij te varen. Een oploopverbod kan ingezet worden bij versmallingen in een vaarweg, en in de voorhaven van een sluis is ook niet toegestaan om schepen elkaar op te laten lopen.
Een oploopverbod kan gelden voor alle vaartuigen, maar kan ook uitsluitend voor gekoppelde samenstellen en duwvaart gelden. In Nederland is een duwstel met duwboot en bak, die niet langer en niet breder zijn dan 110 bij 12 meter.