Rhone

De Rhône is een rivier in Zwitserland en Frankrijk. De Rhône heeft het op twee na grootste debiet van alle rivieren die in de Middellandse Zee uitmonden. De Rhône is 812 kilometer lang 290 kilometer in Zwitserland en 522 kilometer in Frankrijk. De grootste zijrivier is de Saône en de voornaamste steden aan de rivier zijn Genève, Lyon en Avignon. De Rhônevallei staat bekend als een vooraanstaand wijnbouwgebied.

De Rhône is van Lyon naar de Middellandsezee goed bevaarbaar. 12 sluizen met waterkrachtcentrales regelen het hoogteverschil van 160 meter. Dit deel van de bevaarbare Rhône is 310 kilometer lang.

Het gedeelte boven Lyon is slechts op delen bevaarbaar, maar niet doorgaand. Toch zijn er sluizen te vinden die verraden dat er scheepvaart mogelijk is geweest. Sinds 2010 zijn er nieuwe sluizen gebouwd langs de centrales van Belley en Chautagne. Hierdoor is er 57 kilometer extra vaarmogelijkheden erbij gekomen. Door de sluis van Savières is via het Canal de Savières scheepvaart mogelijk naar het meer van Bourget.

Al in 1829 kwamen er stoomboten op de rivier. Er werden rederijen opgericht met stoomboten van zo'n 42 meter en een vermogen van zo'n 50pk. Transport over de rivier was aanzienlijk. Na de bouw van de eerste spoorlijn tussen Lyon en Avignon viel het transport over de rivier wel erg terug.

Na een zware overstroming van de rivier in 1840 werd er de "Service spécial du Rhône" opgericht. Er werd begonnen met het bouwen van dijken in uiterwaarden. Na een volgende grote overstroming in 1856 werd er meer dijken en dammen gebouwd, ook werd er aan herbebossing gedaan op de hoger gelegen gebieden.

Op 13 mei 1878 werd de wet "les travaux d’amélioration du Rhône entre Lyon et la mer" aangenomen. Werken ter verbetering van de Rhône tussen Lyon en de Middellandse zee. Het budget bedroeg 45 miljoen Franse Frank. Dijken, dammen en kribben ter verbetering van de bevaarbaarheid werden gebouwd. Enkele bochten afgekort, en stroomversnellingen bij rotsformaties in de rivier weg gehaald.

Schepen werden in de loop van de jaren steeds groter, om bij de beperkte diepgang die er mogelijk was, meer lading mee te nemen. In 1848 zijn sleepschepen van 110 meter, in 1848 133 meter, en in 1857 al 153 meter. Laadvermogens tussen 400 en 700 ton op een diepgang van 1,40 meter. Er werd gebruik gemaakt van "bateaux à grappins" boten met wielen die ondersteuning op de bodem mogelijk maakten. Door de verdieping van de rivier konden deze boten deze wielen niet meer gebruiken. In 1892 kwam het bedrijf "Le Havre-Paris-Lyon_Mediterranean" met sleepboten met vermogens tussen 800 en 1000 pk.

In 1899 werd een begin gemaakt rond het Miribel-Jonage gebied. Er werden twee stuwen gemaakt voor het opwekken van elektriciteit.

Rond 1907 werd er een plan gemaakt voor een lateraal kanaal langs de Rhône. Het zou scheepvaart komende van de Saone langs de rechteroever van de Rhône naar Vienne mogelijk maken. Bij Vienne met een kanaalbrug oversteken naar de linkeroever van de rivier om daar de rivier naar Arles te volgen. Het kanaal zou ongeveer 271 kilometer lang moeten worden, verschillende tunnels over in totaal 20 kilometer bevatten, en het hoogteverschil van 160 meter door 31 sluizen opgevangen worden. De kosten werden geschat op 506 miljoen Franse Frank. De plannen zouden in delen worden gerealiseerd, te beginnen bij de moeilijkst bevaarbare stukken van de Rhône bij de samenvloeiing van de Isère en Ardèche. De kosten zouden onevenredig zijn met de voordelen van het kanaal, en het werd niet uitgevoerd.

Op 27 mei 1933 werd de "Compagnie nationale du Rhône" CNR opgericht. CNR werd concessiehouder voor het opwekken van energie, scheepvaart en agrarisch gebruik van de rivier. CNR werd de grootste producent van uitsluitend hernieuwbare energie uit water wind en zon. Het werd de tweede producent van energie achter EDF. In 1934 ontving CNR het recht om als enig bedrijf voor 75 jaar de Rhône uit te baten voor de productie van energie, het mogelijk maken van scheepvaart en irrigatie. De operationele concessie van 75 jaar trad in 1948 in werking. In dat jaar was de eerste centrale in bedrijf gekomen.

Rond 1938 was de ontwikkeling van de Rhône gereed. Vele uiterwaarden werden afgesloten en de rivier werd in één enkele grote loop gedwongen. In dat jaar opende CNR het eerste grote project, de haven van Lyon. En werden er plannen gemaakt voor de stuwdam bij Génissiat. Frankrijk nationaliseerd in 1946 de elektriciteitsdienst. CNR bleef concessiehouder, maar EDF (de Franse nationale energiedienst) nam de exploitatie van de waterkrachtcentrales over. De CNR bleef belast met de rivier ontwikkeling en de bouw van 19 dammen voor deze waterkrachtcentrales mogelijk te maken.

Er werden waterkrachtcentrales met schutsluizen gebouwd. In minder dan 30 jaar kwamen de vogelde sluizen en centrale's in bedrijf;